تحرّی الاشتقاق و التطور عن اللفظة «العتیق» فی القرآن

نویسندگان

محمد رضا شاهرودی

اکرم صالحی

چکیده

عندما نتحری لفظة «عتیق» التی استخدمت مرة واحدة فی سورة الحج المدنیة، کما یلهمنا علم اللغة التوحیدی، نجد مفسری القرآن الکریم و الذین بحثوا عن مدالیل مفرداته لم یتطرقوا الی ترجمة واحدة بالضبط، و نحن فی هذا المجال نشیر اشارة عابرة إلی أنّ هذه اللفظة استخدمت فی معنیین مختلفین – اعنی «القدیم» و «الکریم»- فی حین ان المفسرین قد زادوا فی دائرة الخلاف و أضافوا علیه معنیً ثالثاً و هو الحریّة.ً ثم، إننا بحثاً عن اصل هذه اللفظة الصمیم، تحرینا فی القوامیس عن مواضع استعمالها المختلفة،حیث وجدنا معنیی «القدم» و «الکرامة» فی أصله و بعد ادماج معنی الحریة فی معنی الکرامة و ایضا بعدما بحثنا عن مواضع استعمال هذه اللفظة فی اللغات القدیمة قبل ظهور الاسلام، رأینا أن اللفظة «عتق» بمعنی «القدم» لشبهها فی اللغة الاسلامیة فی الکتابة و النطق باللفظة «عتک» التی بمعنی «الانسباق» و «التقدم»، قد تبدّلت فی العبریة معنیً، و کلا المعنیین قد شکّل البؤرة المرکزیة لنطاق مفهوم «العتق» الواسع. و علی هذا الأساس یفسّر أن کل ما هو له قدمة و له استباق علی سائر نظرائه، قد عبّرت عنه باللفظة « العتیق ».

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

القلب فی القرآن الکریم، استعمالٌ حقیقی أو مجازی

لقد حظیت الجوارح الإنسانیة باهتمامٍ خاصٍّ فی النصوص الدینیة و خاصّةً فی القرآن الکریم . هناک أسرارٌ تکمن فی کیفیة البیان و تبیین الأعمال الّتی تقوم الجوارح بها و تقدیم بعضها علی بعض أو تأخیر بعضها عن بعض . أمّا " القلب " وما یرادفه من الألفاظ فیحتلّ مکانةً مرموقةً بالنّسبة إلی سائر الجوارح . رُغم أنّ لهذه الجوارح کلّها و للقلب خاصّةً صفاتاً وأعمالاً تثیر الإعجاب مثلما صرّح بذلک فی الآونة الأخیرة بعض الإخصّائیین کال...

متن کامل

ثعلبی و تفسیر او الکشف و البیان عن تفسیر القرآن

ابواسحاق ثعلبی، از مفسران بزرگ نیشابور در قرن چهارم و پنجم هجری است . تفسیر او با نام الکشف والبیان عن تفسیر القرآن نقش مهمی در سیر نگارش های تفسیری و کلامی در سده های بعدی داشته است . دراین مقاله ضمن مروری کوتاه بر حیات علمی و فرهنگی ثعلبی و معرفی اجمالی آثار وی، مه م ترین اثر اویعنی تفسیرش به تفصیل معرفی شده است . این معرفی شامل بررسی منابع و روش تفسیری ثعلبی، بیان جایگاهو اعتبار الکشف و البی...

متن کامل

آیه ی و ان یکاد در تفاسیر المیزان فی تفسی القرآن و فی ظلال القرآن

قرآن کریم آخرین پیام آسمانی برای بشریت، تنها به جنبه اقتصادی، اخروی، فقهی و تعبدی و... زندگی فرد توجه ننموده است، بلکه تصحیح باورها و اعتقادات مردم نیز همواره مورد توجه قرآن‌کریم و پیامبراکرم (ص) بوده است. توجه به خرافات و عقاید باطل در هر عصری می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به جامعه و افراد آن وارد نماید. مسئله چشم‌زخم و اعتقاد به نیروی ماورائی برخی از نگاه‌ها یکی از این مسائل است، که دامن‌گی...

متن کامل

البحث عن الدور الوظیفی لحروف الجر الزائدة فی عشرة الأجزاء الأولی من القرآن المجید

لقد کان القرآن المجید، ولا زال نوراًً یضمن للبشر السعادة لذا بادر العلماء منذ القرن الاول و لازالو یبذلون قصاری جهودهم الذهنیهة فی دراسته صرفیاً و نحویاً و لغویاً و بلاغیاً و.... فکان کل منهم یستنبط من عجائب القرآن و غرائبه بقدر طاقته الذهنیة. والمهم انّ هذه المقالة قد اختارت المبحث حروف الجر زائدة فی الجزاء العشرة الأولی من القرآن المجید، و ذلک لدورها الوظیفی الفاعل فی أداء المعانی التأکیدیة، حیث انّ ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مجلة الجمعیة العلمیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها

ISSN 23456361

دوره 7

شماره 19 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023